In situaties die door een individu als gevaarlijk of spannend worden ervaren, maakt het lichaam een stofje aan, het stresshormoon adrenaline. Adrenaline zorgt ervoor dat je snel kunt denken en snel kunt reageren in een gevaarlijke situatie. Maar niet alleen in gevaarlijke situaties stijgt het stresshormoon. Ook bij pijn, verdriet, of juist opwinding van blijdschap stijgt de adrenaline. Fysieke inspanning draagt ook bij aan een stijging. Iedere dag stijgt en daalt dit stofje dus in ons bloed, net als bij onze honden. Gedurende de slaap daalt het stressniveau weer. En zolang het stresshormoon niet teveel stijgt en voldoende tijd krijgt om weer te zakken, is er niets aan de hand. Dan blijf je in balans. Pas als de spreekwoordelijke emmer overloopt, komt een mens of dier in de problemen.
Dan spreek je van chronische stress, overspannenheid of ‘burn out’. De meesten van ons hebben wel eens ervaren dat we prikkelbaar kunnen zijn bij te veel spanning en te weinig slaap. Sneller boos worden en geluidgevoeliger zijn. Dat is ook wat bij honden gebeurt, vooral als er gedurende langere tijd teveel stress bestaat. Naast gedragsproblemen wordt ook het risico op gezondheidsproblemen groter, omdat het immuunsysteem wordt ondermijnd: terugkerende oorontsteking, blaasontsteking en huidproblemen zijn bekende voorbeelden.
Het vervelende van stresshormonen is dat het lang duurt voordat ze uit je lichaam zijn verdwenen. Honden die vluchten omdat ze zijn geschrokken, bijvoorbeeld van vuurwerk, kunnen wel 2 tot 6 dagen weg blijven. Zo lang kan het duren voordat de stresshormonen weer voldoende gedaald zijn en een hond durft terug te komen. Tijd geven om te herstellen van stress is dus van groot belang. Dat betekent dat je een hond rust moet geven. Een plek waar de hond graag ligt en zich kan terugtrekken is dan ook belangrijk. Helaas krijgen mensen nog vaak het tegenovergestelde advies: eigenaren van drukke puppy’s of hyperactieve honden horen vaak dat ze uren moeten wandelen, moeten gaan fietsen met de hond, de hond moe moeten maken. ‘Doe meer’ wordt gezegd, maar het advies zou juist moeten zijn ‘doe minder’! Veel mensen denken dat een drukke puppy nog te veel energie heeft. Het tegendeel is waar: de pup is net als drukke kleine kinderen aan het eind van de dag heel moe en heeft juist rust nodig. Het motortje is als het ware doorgedraaid.
Herstellen van chronische stress kan soms maanden en zelfs jaren duren. Dit geldt zowel voor honden die overvraagd zijn (fysiek en mentaal), als voor getraumatiseerde honden.